Imigranci oraz społeczeństwo – współpraca, która ma znaczenie

Zdjęcie: Jessica Auer

Na przestrzeni ostatnich dwóch dekad populacja wschodniej Islandii uległa zmianom, ale jednym z najważniejszych wydarzeń w tym okresie było zwiększenie różnorodności populacji na wschodzie. Odsetek imigrantów bardzo mocno wzrósł od początku stulecia i do 2024 r. co szósty mieszkaniec wschodniej Islandii jest obcego pochodzenia.

Zdjęcie: Odsetek obywateli zagranicznych wedlug czesci kraju 1 stycznia 2024 

Trend ten jest zgodny z tym, co obserwowane jest w innych częściach Islandii. Imigranci zamieszkują na terenie całego kraju i odgrywają coraz to większą rolę w społeczeństwie islandzkim. We wschodniej Islandii trend ten okazał się kluczowy – szczegolnie biorąc pod uwagę to, iż wiele miast ma problem ze spadkiem liczby ludności oraz rosnącym średnim wiekiem mieszkańców.

W 2003 r. obcokrajowcy stanowili około 4% ludności wschodniej Islandii, jednak do 2024 r. odsetek ten wzrósł do niemal 17%. Znaczy to, iż obecnie prawie jedna szósta mieszkańców wschodniej Islandii ma obce pochodzenie, chociaz całkowita liczba mieszkańców mających obywatelstwo islandzkie w ostatnich latach jest stabilna  albo nieznacznie spadła. Trend ten podkreśla istotną rolę, jaką imigranci stanowią w utrzymaniu wzrostu populacji oraz ograniczaniu rozrostu miast w regionie.

Wzrost ten jest w części powiązany z rozwojem przemysłu ciężkiego w tym regionie, ale należy jednak pamiętać, że nowi mieszkańcy przyjeżdżają tutaj nie tylko w tym celu, by pracować w hucie, ale też podejmują różne inne prace, takie jak m.in. przetwórstwo rybne, turystyka oraz różnego usługi i opieka.

We wschodniej Islandii imigranci zajmują wiele stanowisk w przemyśle rybnym oraz ciężkim. W firmie Alcoa Fjarðaál 30% pracowników to osoby pochodzenia obcego, w firmie Síldarvinnslan odsetek ten to 26%, a w firmie Loðnuvinnslan 48%.

Zespół pracowników firmy Fjarðaál jest bardzo zróżnicowany i to właśnie sprawia, że to miejsce pracy jest tak bardzo dynamiczne. W tej grupie jest ogromny kapitał ludzki i jesteśmy dumni z tego, że ludzie przyjeżdżają z dalekich stron, aby pracować dla Fjarðaál. Częścią atrakcyjności miejsc pracy są zapewne pensje, które w hucie aluminium są wyższe aniżeli w wielu innych miejscach. „Różnorodność jest widoczna w całej firmie, gdyż zatrudniamy pracowników obcego pochodzenia na bardzo różnych stanowiskach, w tym na stanowiskach kierowniczych”.
– Vigdís Diljá, kierownik ds. komunikacji i spraw społecznych w Alcoa Fjarðaál

Edukacja jako niedostatecznie wykorzystany zasób ludzki

Najnowsze dane islandzkiego urzędu statystycznego wskazują, iz znaczna część imigrantów we wschodniej Islandii ukończyła studia wyższe, a około 25% imigrantów w regionie ma dyplom ukończenia studiów wyższych (licencjat lub wyższy), podczas gdy wśród mieszkańców o islandzkim pochodzeniu odsetek ten wynosi około 15%. Można też zauważyć to, że imigranci nieco częściej aniżeli rodowici mieszkańcy mają wykształcenie zawodowe albo przemysłowe. To dowodzi faktu, że wielu imigrantów przywozi ze sobą bogactwo swojej wiedzy, doświadczenia oraz wykształcenia, które mogą być cenne dla społeczeństwa. Mimo to, wielu z nich podejmuje pracę, w której nie wykorzystuje w pełni swego wykształcenia. Istnieją widoczne możliwości lepszego wykorzystania zasobów personalnych, które już są w naszym społeczeństwie. Więcej informacji na temat edukacji mieszkańców wschodniej Islandii zostanie przedstawionych w dyskusji opartej na danych z Projektu Zrównoważonego Rozwoju we wschodniej Islandii, która zostanie opublikowana na stronie sjalfbaerni.is.

Język jest kluczem do społeczeństwa

Aby wspierać uczestniczenie imigrantów w społeczeństwie, trzeba zapewnić im odpowiednie możliwości integracji – a znajomość języka islandzkiego odgrywa w tym wypadku kluczową rolę. Austurbrú prowadzi kursy języka islandzkiego „Język islandzki jako język obcy”, w których co roku uczestniczy około 280 osób. Jednakże liczba ta nie

odzwierciedla w pełni liczebności grupy faktycznie zamieszkującej wschodnią Islandię, ponieważ liczba imigrantów przekracza 1850 osób.

Síldarvinnslan zawarło dwuletnią umowę z Austurbrú na naukę języka islandzkiego w godzinach pracy. Pracownicy mają możliwość uczestniczenia w zajęciach przez internet w języku islandzkim dwa lub trzy razy w tygodniu. Postępując w ten sposób, idą za przykładem szkoły Búlandstindur w Djúpavogur (obecnie Kaldvík), gdzie firma oferowała swoim pracownikom lekcje języka islandzkiego zarówno w godzinach pracy, jak i w miejscu pracy. Firma Alcoa Fjarðaál również postawiła na innowacyjne podejście i oferuje wszystkim pracownikom możliwość nauki języka islandzkiego za pośrednictwem inteligentnej aplikacji „Bara tala” – z nauczycielem na miejscu lub samodzielnie. Inicjatywa wzbudziła duże zadowolenie wśród pracowników firmy pochodzenia zagranicznego i większość z nich zgłosiła chęć wzięcia w niej udziału.

Jest to okazja dla sektora pracy, aby zaangazowac sie, przejąć inicjatywę i zaproponować realistyczne rozwiązania, które wesprą naukę języka islandzkiego oraz integrację społeczną pracowników pochodzenia zagranicznego.

Zmiany w strukturze ludnościowej wschodniej Islandii w ciągu ostatnich dwóch dekad wyraźnie pokazują, że imigranci odgrywają coraz istotniejszą rolę w społeczeństwie. Podczas gdy liczba mieszkańców mających obywatelstwo islandzkie utrzymuje się na stabilnym poziomie, a nawet spada, liczba mieszkańców posiadających obywatelstwo obce stale rośnie. Od 2003 roku liczba imigrantów wzrosła ponad sześciokrotnie i obecnie stanowią oni prawie 17% populacji regionu. Rozwój ten spowolnił spadek populacji, podtrzymał aktywność gospodarczą oraz przyniósł ze sobą nowe zasoby kulturalne, wiedzę i energię, które wzmacniają społeczeństwo jako całość.

Co ciekawe, wzrost ten nastąpił bez znaczącego zwiększenia liczby obywateli Islandii w regionie, co pokazuje, że wzrost liczby populacji we wschodniej Islandii w ostatnich latach był spowodowany tylko i wyłącznie imigracją.

Jak jednoczymy się razem i stajemy się społecznością

Projekt „This is our community” w Austurbrú dostał niedawno dotację z Funduszu Instytucji Rozwoju Imigracji oraz ma na celu umocnienie integracji imigrantów we wschodniej Islandii, przede wszystkim poprzez poprawę dostępu do informacji, zwiększenie udziału w sprawach społecznych oraz utworzenie platformy do rozmowy i współpracy pomiędzy różnymi grupami.

Ponadto w ubiegłym roku sześć kobiet ukończyło kurs tłumaczy społecznych w Austurbrú. Program ten pozwala uczestnikom zdobyć umiejętności tłumaczenia w sposób profesjonalny, a poprzez to wspiera integrację w różnych sytuacjach społecznych. Realizacja programu trwała przez trzy miesiące, a uczestnicy przyjechali m.in. z Polski i Ukrainy. Takie projekty pokazują, że integracja nie polega wyłącznie na formalnej nauce, ale także na rozwoju więzi społecznych i dzieleniu się doświadczeniem.

Trend, który obserwujemy, to nie tylko liczby na wykresie – to przypomnienie, że imigranci odgrywają istotną rolę w przyszłości wschodniej Islandii. Różnorakie społeczeństwo nie powstanie samo, trzeba je wzmacniać. Ale gdy imigrantom daje się realne możliwości uczestniczenia w nim, wszyscy jako całość stajemy się silniejsi.

To czwarty i ostatni artykuł z serii o rozwoju populacji we wschodniej Islandii.

Kolejne tematy jakie podejmiemy to m.in. równość na rynku pracy, dane dotyczące dochodów mieszkańców wschodniej Islandii oraz edukacja.

Kontakt do autora: Lilja Sif Magnúsdóttir liljasif@austurbru.is